تشخیص فاز، نول و زمین در تابلو برق و نحوه چیدمان شینه‌ها

یکی از مهم‌ترین مراحل طراحی و ساخت تابلو برق، تشخیص و جداسازی صحیح فاز، نول و زمین (ارت) است. این کار با استفاده از شینه‌ها (Busbar) انجام می‌شود که با رنگ‌بندی و ترتیب مشخصی در تابلو نصب می‌گردند. رعایت این اصول علاوه بر افزایش ایمنی، باعث نظم در سیم‌کشی و سهولت در نگهداری تابلو خواهد شد.

---

رنگ‌بندی استاندارد شینه‌ها در تابلو برق

مطابق استانداردهای بین‌المللی و ملی برق، شینه‌ها در تابلو برق باید با رنگ مشخص و ترتیب منظم نصب شوند:

• فاز L1 → رنگ قرمز

• فاز L2 → رنگ زرد

• فاز L3 → رنگ آبی

• نول (N) → رنگ مشکی

• زمین (PE) → سبز و زرد راه‌راه

---

نحوه چیدمان شینه‌ها در تابلو برق

در بیشتر تابلو برق‌ها، شینه‌ها به صورت زیر قرار می‌گیرند:

• شینه‌های سه فاز (L1، L2، L3) در قسمت بالای تابلو از جلو به عقب نصب می‌شوند.

• شینه‌های نول و ارت در قسمت پایین تابلو و به ترتیب جلو به عقب چیده می‌شوند.

علت این نوع چیدمان:

1. فضای میانی تابلو برق برای نصب تجهیزات و قطعات الکتریکی خالی می‌ماند.

2. مسیر ورودی و خروجی کابل‌ها معمولاً در بخش پایین تابلو قرار دارد، بنابراین دسترسی به زمین و نول بدون نیاز به عبور از میان تجهیزات انجام می‌شود.

نکته: در بسیاری از تابلوها، شین ارت (PE) به صورت مستقیم و بدون مقره به بدنه تابلو نصب می‌شود. اما اگر شین ارت روی مقره قرار داشته باشد، اتصال آن به بدنه از طریق کابل بدون عایق انجام می‌گیرد.

---

روکش حرارتی شینه چیست؟

یکی از نکات مهم در ایمنی تابلو برق، جلوگیری از اتصال کوتاه و برق‌گرفتگی است. برای این منظور از روکش حرارتی (Heat Shrink Tube) استفاده می‌شود.

• روکش حرارتی نوعی تیوب لاستیکی است که با حرارت جمع می‌شود و به عنوان عایق شینه‌ها کاربرد دارد.

• این روکش‌ها بسیار مطمئن‌تر از رنگ هستند و مانع بروز حوادث ناشی از خطای انسانی می‌شوند.

مشخصات روکش حرارتی

• اندازه روکش‌ها بر اساس قطر آنها قبل و بعد از حرارت مشخص می‌شود.

• به‌عنوان مثال: روکش (5/10) با قطر 19 میلی‌متر، پس از حرارت به 5 میلی‌متر می‌رسد.

• قطر اولیه معمولاً دو برابر قطر نهایی است. بنابراین هنگام خرید، باید قطر بزرگ‌تر بیان شود.

---

مراحل عایق‌کاری شینه با روکش حرارتی

برای نصب روکش حرارتی روی شینه‌ها مراحل زیر باید انجام شود:

1. تمیزکاری سطح شینه از گرد و خاک، چربی و رطوبت.

2. علامت‌گذاری محل سوراخ‌ها یا نقاط اتصال پیش از نصب روکش.

3. قرار دادن شینه داخل روکش حرارتی با اندازه مناسب.

4. حرارت‌دهی توسط گرم‌کن تا دمای حدود 120 درجه سانتی‌گراد.

5. پس از جمع شدن روکش، قسمت‌های علامت‌گذاری‌شده را با تیغ صنعتی باز کنید تا امکان اتصال الکتریکی فراهم شود.

---

جمع‌بندی

در یک تابلو برق استاندارد، رعایت چیدمان شینه‌ها با رنگ‌بندی مشخص و استفاده از روکش حرارتی برای عایق‌کاری، نقش بسیار مهمی در ایمنی، دوام و نظم سیستم ایفا می‌کند.
این روش علاوه بر پیشگیری از حوادث الکتریکی، باعث دسترسی سریع‌تر به اتصالات نول و زمین نیز می‌شود.

---

شرکت مهندسی تکین تابلو

شرکت مهندسی تکین تابلو طراح و سازنده انواع تابلو برق فشار ضعیف و فشار متوسط (فیکس و کشویی) تا سطح ولتاژ 36 کیلوولت می‌باشد. همچنین تولیدکننده:

• انواع سینی کابل و نردبان کابل

• داکت و ترانکینگ کابل و متعلقات

• انواع سابرک الکترونیک و رک‌های مخابراتی

• تولید پست‌های کمپکت

📍 دفتر مرکزی: 021-77584921
🏭 کارخانه: 021-76264670

طراحی شده توسط کاراوب