تابلو برق فشار متوسط

تابلو برق فشار متوسط: راهنمای کامل مشخصات، انواع و کاربردها

تابلو برق فشار متوسط (Medium Voltage Switchgear) یکی از تجهیزات حیاتی و استراتژیک در زیرساخت‌های الکتریکی است که نقش محوری در توزیع و حفاظت از شبکه‌های قدرت ایفا می‌کند. این تابلوها برای کار در محدوده‌ای از ولتاژها طراحی شده‌اند که معمولاً بالاتر از 1 کیلوولت و کمتر از 36 کیلوولت در نظر گرفته می‌شود.

 

تابلو برق فشار متوسط (MV) چیست؟

تابلو برق فشار متوسط در واقع مجموعه‌ای از دستگاه‌های قطع و وصل (بریکرها و سکسیونرها)، دستگاه‌های کنترلی، اندازه‌گیری و حفاظتی است که وظیفه دارند:

1. کنترل جریان برق ورودی و خروجی.

2. حفاظت از تجهیزات پایین‌دستی در برابر اتصالی‌های کوتاه و اضافه بار.

3. ایزوله کردن بخش‌های معیوب شبکه برای تعمیر و نگهداری، بدون قطع کامل جریان.

این تابلوها باید از استحکام مکانیکی و عایقی بسیار بالا برخوردار باشند تا بتوانند در شرایط سخت عملیاتی و وقوع خطا، ایمنی شبکه و پرسنل را تضمین کنند.

 مشخصات فنی کلیدی تابلو برق فشار متوسط

هنگام انتخاب یا طراحی تابلو MV، توجه به چندین مشخصه فنی ضروری است که در زیر به مهم‌ترین آن‌ها اشاره شده است:

• ولتاژ نامی : ولتاژی که تابلو برای کار دائم در آن طراحی شده است (مثلاً $12\text{kV}$ یا $24\text{kV}$).

• جریان نامی ($\text{I}_n$): حداکثر جریانی که شینه‌ها و هادی‌ها می‌توانند به صورت پیوسته تحمل کنند.

• جریان قطع اتصال کوتاه نامی: حداکثر جریانی که بریکر تابلو باید قادر به قطع آن باشد. این یکی از مهم‌ترین پارامترهای حفاظتی است.

• نوع عایق: گاز , هوا, یا عایق جامد (Solid Insulation). نوع عایق بر ابعاد، ایمنی و هزینه‌های نگهداری تأثیر مستقیم دارد.

• سطح حفاظت: میزان مقاومت تابلو در برابر نفوذ گرد و غبار و آب.

انواع تابلو برق فشار متوسط بر اساس ساختار و عایق

انواع تابلو برق فشار متوسط را می‌توان بر اساس نوع ساختار و ماده عایقی دسته‌بندی کرد:

1. تابلوهای عایق شده با هوا

این مدل‌ها سنتی‌تر هستند، در آن‌ها برای عایق‌بندی و فاصله‌گذاری از هوای محیط استفاده می‌شود. مزیت آن‌ها تعمیر و نگهداری نسبتاً آسان و هزینه اولیه کمتر است، اما نیاز به فضای بیشتری دارند.

2. تابلوهای عایق شده با گاز ($\text{GIS}$) – $\text{Gas Insulated Switchgear}$

در این تابلوها، از گاز هگزا فلوراید گوگرد به عنوان عایق اصلی استفاده می‌شود. مزیت اصلی آن‌ها، ابعاد بسیار کوچک، ایمنی بالا در برابر عوامل محیطی و نگهداری کمتر است. امروزه، به دلیل اثرات زیست محیطی جایگزین‌های جدیدی مانند تابلوهای عایق با گازهای دوستدار محیط زیست (مانند AirPlus) نیز مطرح شده‌اند.

3. تابلوهای با عایق جامد 

این نوع تابلوها جدیدترین نسل هستند و در آن‌ها از مواد عایق جامد (مانند رزین اپوکسی) برای عایق‌بندی کامل شینه‌ها استفاده می‌شود. مزیت آن‌ها عدم نیاز به هرگونه گاز عایقی و بالاترین سطح ایمنی و عدم نگهداری است.

 کاربردهای حیاتی تابلو برق فشار متوسط

تابلو برق فشار متوسط عنصری جدایی‌ناپذیر در مکان‌هایی است که نیاز به توزیع و انتقال حجم زیادی از توان الکتریکی دارند. مهم‌ترین کاربردهای تابلو برق فشار متوسط عبارتند از:

• پست‌های توزیع اصلی: در ورودی شهرک‌های صنعتی و مناطق پر مصرف شهری.

• صنایع سنگین: در کارخانجات فولاد، سیمان، پتروشیمی و پالایشگاه‌ها.

• نیروگاه‌ها: برای اتصال ژنراتورها به شبکه انتقال و توزیع.

• مراکز داده (Data Centers): برای تأمین مطمئن و مدیریت توان ورودی با قابلیت اطمینان بالا.

• ساختمان‌های تجاری و مسکونی بزرگ: برای دریافت برق از شبکه بالادستی و توزیع آن در داخل مجتمع.

اهمیت انتخاب و نگهداری صحیح

انتخاب صحیح تابلو برق فشار متوسط باید بر اساس نیازهای دقیق پروژه، شرایط محیطی (دما، رطوبت، ارتفاع) و استانداردهای ملی و بین‌المللی  صورت گیرد. همچنین، اجرای یک برنامه نگهداری پیشگیرانه (PM) منظم برای بررسی عایق‌ها، بریکرها و سیستم‌های حفاظتی، برای تضمین طول عمر و عملکرد ایمن این تجهیزات ضروری است.

سؤالات متداول 

• س: تفاوت اصلی تابلو برق فشار متوسط و ضعیف چیست؟

  • ج: تفاوت اصلی در محدوده ولتاژ است. 

• س در تابلوهای  چه نقشی دارد؟

  • ج:  به دلیل داشتن خاصیت دی‌الکتریک بسیار بالا و توانایی خاموش کردن مؤثر قوس الکتریکی، به عنوان عایق و محیط خاموش کننده قوس در بریکرها استفاده می‌شود.